آنچه در این مقاله می‌خوانید :
معرفی تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی از جمله بیماری‌های شایع است که اغلب در سنین بالا رخ می‌دهد. تنگی کانال نخاعی زمانی اتفاق می افتد که طناب نخاعی در گردن و یا کمر فشرده شود.
علائم تنگی کانال نخاعی در کمر شامل درد پاها(درد سیاتیک)، گزگز و مورمور شدن، بی حسی و ضعف عضلانی است. مهمترین علامت تنگی کانال نخاعی در گردن نیز ضعف دست‌ها است.
از آنجایی که علائم این بیماری اذیت کننده هستند، درمان تنگی کانال نخاعی می‌تواند بسیار اهمیت داشته باشد.
شیوع این بیماری بین ۸ تا ۱۱ درصد است که میزان بالایی است. با ما در این مقاله از دکترنیم همراه باشید تا علائم، علل، نحوه تشخیص، پیشگیری و درمان تنگی کانال نخاعی را توضیح دهیم.
تنگی کانال نخاعی کمری
به مرور زمان و با گذشت سن، اجزای تشکیل دهنده ستون فقرات انسان شامل مهره‌ها، عضلات، رباط‌ها و دیسک بین مهره‌ای دچار تغییرات تخریبی می‌شوند که این خود مقدمه‌ای بر بروز بیماری فوق است.
در صورت ایجاد آرتروز در ستون مهره‌ای و یا سر خوردن مهره‌ها، فضای کانال تنگ شده و به اعصاب ناحیه فشار وارد می‌کند.
در این زمان علائم تنگی کانال در فرد ظاهر می‌شوند؛ مثلاً هنگام راه رفتن درد در پاها افزایش می‌یابد و فرد بیشتر در وضعیت استراحت، احساس راحتی می‌کند و گاهاً درد بلافاصله پس از نشستن کاهش پیدا می‌کند.
برای اغلب افراد مبتلا به این بیماری، علائم حالت نوسانی دارند؛ به گونه‌ای که در برخی مواقع تشدید می‌یابند و در مواقعی در بسیار کم شده یا از بین می‌روند.
شدت و مدت این بیماری در افراد متفاوت است؛ بدن برخی افراد به درمان‌های پیشگیرانه پاسخ خوبی می‌دهد اما برخی افراد به جراحی نیاز دارند.
این بیماری به مرور ایجاد میشود و بیشتر افراد بالای ۵۰ سال را درگیر می‌کند.
علائم تنگی کانال نخاعی کمری
- درد پشت پا یا درد عصب سیاتیک
- لنگیدن و افزایش درد پاها هنگام راه رفتن
- گزگز و مورمور شدن، ضعف و بی حسی که از قسمت پشت باسن و پاها منتشر میشود.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کنیم؟
هرگاه علائم ذکر شده در فردی مشاهده شود، باید به پزشک مراجعه کند.
درواقع علائم تنگی کانال نخاعی بسیار حساس و مهم هستند و در صورت مشاهده حتی یک مورد از علائم ذکر شده، حتماً باید به پزشک مراجعه کرد.
علل تنگی کانال نخاعی
علل تنگی کانال نخاعی اغلب با افزایش سن مرتبط‌اند؛ به گونه‌ای که اغلب افراد درگیر با این بیماری، سن بالای ۵۰ سال دارند.
مفاصل بین ستون فقرات با افزایش سن و در نتیجه افزایش تغییرات تخریبی بزرگتر می‌شوند.
این موضوع سبب فشرده شدن اعصاب نخاعی شده که باعث ایجاد درد میشود.
به علت اینکه ایستادن فضا را برای عبور عصب تنگ‌تر می‌کند، این تنگی مانع ورود خون مورد نیاز عصب میشود. بنابراین وضعیت های ایستاده باعث ایجاد درد می‌شوند.
در صورت ابتلا به این بیماری در سنین جوانی، باید علل دیگر مانند ضربات وارده به ستون فقرات و بیماری ژنتیکی نیز بررسی شوند.
تشخیص تنگی کانال نخاعی
زمانی که فرد با علائم تنگی کانال نخاعی مراجعه می‌کند، نتیجه گیری با استفاده از عکسبرداری MRI و یا در صورت لزوم CT scan به همراه معاینات انجام شده می‌تواند سریعتر اتفاق بیفتد.
پیشگیری از تنگی کانال نخاعی
همانطور که گفته شد، تنگ شدن کانال نخاعی عموماً نتیجه تغییرات تخریبی و آرتروز ستون فقرات، به مرور و با افزایش سن است.
تقریباً تمامی افراد به خصوص در سنین بالای ۵۰ سال این تغییرات را در ستون فقرات خود تجربه می‌کنند اما راه‌هایی برای پیشگیری از تنگی کانال نخاعی وجود دارند که بسیار ساده هستند.
این را بدانید که مهمترین نکته برای پیشگیری از تنگ شدن کانال نخاعی، اصلاح عادات روزانه و هفتگی برای حفظ سلامت ستون فقرات است.
در ادامه 3 مورد از بهترین راه‌های پیشگیری از تنگی کانال نخاعی را ذکر کرده ایم.
مرتباً ورزش کنید
ورزش برای تنگی کانال نخاعی مانند سد است.
در صورتی که ورزشکار باشید، انعطاف ستون فقرات شما حفظ میشود و عضلات پشتی و شکمی که از ستون فقرات شما حمایت می‌کنند، قوی‌تر خواهند شد.
تمرینات کششی انجام دهید
درد و خشکی در ستون فقرات می‌تواند دامنه حرکتی افراد را کاهش دهد.
انجام تمرینات کششی از جمله آسانترین راه‌ها برای حفظ تحرک ستون فقرات شما خواهد
بود.
جهت انجام اصولی و ارزیابی شده تمرینات کششی برای تنگی کانال نخاعی، با یک فیزیوتراپیست مجرب دیدار کنید تا حرکات اصولی و مفید را به شما آموزش دهد.
وزن خود را مدیریت کنید
وزن اضافی، باعث افزایش فشار روی تمامی اجزای ستون فقرات میشود و نحوه انجام صحیح تمرینات را مختل می‌کند.
بنابراین جهت پیشگیری از تنگی کانال نخاعی، حتماً وزن متعادلی داشته باشید.
بهترین رژیم غذایی برای سلامت ستون فقرات
رژیم غذایی، ورزش و وزن مناسب نقش مهمی در سلامت ستون فقرات ما و
جلوگیری از بروز مشکلات بسیاری دارند.
اسخوان ها، عضلات و سایر اجزای ستون فقرات ما برای عملکرد درست، نیازمند قدرت کافی
هستند؛ بنابراین یافتن بهترین رژیم غذایی برای سلامت ستون فقرات می‌تواند اهمیت
ویژه‌ای در سلامت کلی ما داشته باشد.
منابع غذایی حاوی کلسیم
کلسیم در سلامت
ستون فقرات نقش مهمی دارد؛ زیرا قسمت اعظم مواد معدنی استخوان را تشکیل می‌دهد.
مصرف متعادل آن به حفظ حجم مناسب استخوان و جلوگیری از پوکی استخوان علی الخصوص در
سنین پیری ضروری است.
غنی‌ترین منابع غذایی کلسیم شامل موارد زیر است:
- بادام
- سویا
- اسفناج
- پنیر
- ماست
منابع غذایی حاوی منیزیم
منزیم از دیگر مواد معدنی مهم در سلامت ستون فقرات است. منیزیم برای
انقباض عضلات و حفظ قدرت آنها برای حمایت ستون فقرات لازم است.
منیزیم هم در ساختار استخوان وجود دارد و در بسیاری از فعالیت‌های شیمیایی بدن
شرکت می‌کند.
در صورتی که میزان کافی منیزیم در خون وجود نداشته باشد، بدن این کمبود را از
استخوان رفع می‌کند.
بهترین منابع غذایی منیزیم دار عبارتند از:
- انجیر
- اسفناج
- ماست
- بادام
- شکلات
- آووکادو
- لوبیای سیاه
منابع غذایی حاوی ویتامین D3
ویتامین D3 به جذب کلسیم کمک می‌کند و کمبود آن در افراد، شایع است.
این ویتامین در سلامت ستون فقرات نقش مهمی دارد و مصرف متعادل منابع حاوی آن می‌تواند به پیشگیری از تنگی کانال نخاعی و سایر بیماری‌های ستون فقرات کمک کند.
از جمله منابع غنی از ویتامین D3 می‌توان موارد زیر را نام برد:
- ماهی‌های روغنی
- جگر گاو
- تخم مرغ
- ماهی خاویار
- روغن کبد ماهی
- لبنیات
منابع غذایی حاوی ویتامین C
ویتامین C برای کلاژن سازی ضروری است.
کلاژن ماده‌ای است که در ساختار عضلات، تاندون‌ها و پوست وجود دارد.
میزان مناسب ویتامین C برای ترمیم ساختارهای عضلانی، تاندون‌ها، رباط‌ها و دیسک
بین مهره‌ای ضروری است.
منابع غنی ویتامین C عبارتند از:
- توت فرنگی
- پرتقال
- آناناس
- کیوی
- کلم بروکلی
- گل کلم
درمان تنگی کانال نخاعی بدون جراحی
تنگ شدن کانال نخاعی از جمله بیماری‌هایی است که اغلب پزشکان جراحی را به عنوان روش درمانی موثر می‌دانند.
این عقیده درست است اما روش‌هایی آسانتر وجود دارد که می‌تواند به درمان تنگی کانال نخاعی بدون جراحی منجر شود.
در ادامه روش‌های درمان آسان تنگی کانال نخاعی ذکر شده است.
تمرین درمانی
یک برنامه مناسب فیزیوتراپی و تمرین درمانی بخشی از درمان تقریباً همه بیماران تنگی کانال نخاعی است.
فعال ماندن تا حد امکان در این بیماران نکته مهمی است؛ چرا که بی حرکتی، خود باعث مشکلات بیشتر در ستون فقرات میشود.
پس از آموزش های لازم از طرف کادر درمانی و فیزیوتراپیست، افراد باید تمرینات خود را ادامه دهند. تمرینات آرام آرام شروع می‌شوند و با گذشت زمان قدرت و تحمل افراد بیشتر میشود.
تمرین درمانی یکی از مناسب‌ترین روش‌های درمان تنگی کانال نخاعی بدون جراحی است.
تغییر در نحوه انجام فعالیت‌ها
افرادی که دچار تنگ شدن کانال نخاعی هستند، باید از فعالیت‌هایی که سبب تشدید علائم آن میشود، خودداری کنند.
بیماران تنگی کانال نخاعی کمری، بیشتر با وضعیت های خم شده ستون فقرات احساس راحتی می‌کنند.
برای مثال تغییر در نحوه فعالیت‌ها شامل راه رفتن در حالی‌که فرد مقداری به جلو خم شده، به جای راه رفتن بصورت صاف و یا نشستن بر روی صندلی که مقداری زاویه خم شده دارد، بجای صندلی صاف است.
شما می‌توانید با تغییر در نحوه انجام فعالیت‌های خود به درمان تنگی کانال نخاعی بدون جراحی برسید.
تزریقات نخاعی
تزریقات استروئیدها در فضای اطراف سخت شامه نخاع انجام می‌شوند و می‌توانند
بصورت کوتاه مدت علائم بیماران را تسکین دهند.
تعدادی از مطالعات جدید در مورد اثرات بلندمدت تزریق استروئیدها، نشان داده‌اند که
ممکن است سبب افزایش ریسک پوکی استخوان شوند.
این تزریقات همانطور که مانند بیشتر درمان‌های دیگر هم مضرات دارند و هم فواید،
هنوز هم به عنوان یکی از درمان‌های رایج استفاده می‌شوند.
دارو درمانی
داروهای ضدالتهابی در کاهش علائم بیماران اثرگذار هستند. بعضی از پزشکان ممکن است برای فرد، شل کننده‌های
عضلانی و بی‌حس کننده‌های عصبی مانند گاباپنتین تجویز کنند.
در برخی موارد حتی داروهای ضد افسردگی نیز می‌توانند در کاهش درد بیمار موثر
باشند.
خوشبختانه بسیاری از بیماران بدون نیاز به درمان‌های جراحی، بیماری خود را کنترل می‌کنند اما برخی افراد به علت ناتوانی‌های ایجاد شده، درمان‌های جراحی نیاز دارند.
نحوه کنترل درد در بیماران تنگی کانال نخاعی
کنترل و کاهش درد تنگی کانال نخاعی از جمله مهمترین چالش‌های افراد مبتلا به این بیماری است.
روش‌های مختلفی برای کنترل درد ناشی از تنگ شدن کانال نخاعی وجود دارد که هر کدام می‌توانند هزینه‌های زیادی روی دست شما بگذارند.
در ادامه به ذکر بهترین روش‌های کاهش درد و التهاب در بیماران تنگی کانال نخاعی پرداخته‌ایم.
سرما درمانی
استفاده از یخ برای کمر پس از انجام تمرینات، روشی موثر برای بیماران تنگی کانال نخاعی است؛ چرا که ناحیه مورد نظر را بی حس کرده و درد را کاهش می‌دهد.
برای انجام سرما درمانی تنگی کانال نخاعی، یک کیسه یخ را به مدت ده دقیقه استفاده کنید.
در صورت وجود اختلالات حسی، از سرما و گرما به علت احتمال آسیب پوستی استفاده نکنید.
گرما درمانی
استفاده از گرما در ناحیه کمر، عضلات این ناحیه که متاثر از آسیب، دچار اسپاسم شده اند را ریلکس می‌کند و سبب کاهش درد میشود.
گرما با افزایش جریان خون آن ناحیه، پروسه ترمیم آن را تسریع می‌بخشد.
استفاده از کیسه‌های آب گرم روشی موثر برای کاهش دردهای سیاتیک، درد کمر و پاها ناشی از تنگ شدن کانال نخاعی است.
ماساژ درمانی و پمادهای کاهنده درد
استفاده از پمادهای حاوی مواد کاهنده درد مانند سالیسیلات و منتول بر روی پوست، یکی دیگر از روش‌های رایج برای بیماران تنگی کانال نخاعی است.
افراد همچنین می‌توانند از ماساژ درمانی با هدف ریلکس کردن عضلات بهره ببرند.
استفاده از دارو
از آنجا که وجود التهاب جزئی از عوارض تنگ شدن کانال نخاعی است، ممکن است داروهای ضدالتهابی نظیر ایبوپروفن، آسپرین و یک کاهنده درد عمومی مانند استامینوفن تجویز شود.
درمان تنگی کانال نخاعی با ورزش و فیزیوتراپی
هدف از انجام فیزیوتراپی، کاهش درد و بازگشت فرد به فعالیت‌های روزانه است که شامل استفاده از مدالیته‌های گرمایی، الکتریکی و تمرین درمانی و همچنین آموزش‌ها و راهنمایی‌های لازم برای بهبود سریعتر می‌باشد.
درواقع فیزیوتراپی روشی علمی و اصولی برای درمان تنگی کانال نخاعی با ورزش است.
مهمترین اقدامات درمان تنگی کانال نخاعی با فیزیوتراپی عبارتند از:
- تمرینات کششی با هدف کاهش استرس‌های وارده به مفصل
- آموزش‌های لازم جهت اصلاح الگوهای غلط بدنی
- تمرینات تقویتی عضلات، انجام کارهای دستی مانند ماساژ جهت افزایش دامنه حرکتی
- استفاده از گرما جهت افزایش گردش خون بافتی
- سرما درمانی جهت کاهش درد
- ورزش در آب جهت کاهش فشار‌های وارده به ستون فقرات
یکی از علل دردهای عصب سیاتیک، تنگ شدن کانال نخاعی است که به علت تنگ شدن محل خروج اعصاب، روی آنها فشار وارد میشود.
درد تیز و منتشر شده در پاها حین راه رفتن که با نشستن بهبود پیدا می‌کند از این نوع است.
خم شدن به جلو فضا را برای عبور اعصاب بازتر کرده و علائم را کاهش می‌دهد.
ورزش درمانی ترکیبی از تمرینات تقویتی عضلات و کششی است که با هدف کاهش درد بیماران استفاده میشود.
تمرینات به تنهایی الزاماً باعث کاهش درد تنگی کانال نخاعی نمی‌شوند اما باعث می‌شوند ستون فقرات فرد حین انجام فعالیت‌ها، به خصوص حین ایستادن و راه رفتن در بهترین وضعیت خود قرار بگیرد.
ورزش برای تنگی کانال نخاعی بسیار مهم و مفید است؛ بنابراین سعی کنید حتماً به یک فیزیوتراپیست کاربلد مراجعه کنید.
در صورتی که علائم شدید شده و در زندگی روزانه شما اختلال ایجاد می‌کند،
با پزشک خود مشورت کنید تا روش‌های مختلف درمانی را با شما در میان بگذارد.
پزشک شما ممکن است دارو درمانی، تزریق، فیزیوتراپی و ورزش درمانی و در صورت موثر
نبودن این درمانها، جراحی را پیشنهاد کند.
دسته بندی بیماران تنگی کانال نخاعی
شدت درد پاها به علت تنگی کانال در افراد متفاوت است و همین باعث میشود که بیماران در سه گروه زیر قرار بگیرند:
- · ۲۰_۱۵ درصد افراد به مرور بهبود می‌یابند.
- · ۷۰ درصد افراد با استفاده از روش‌های غیر جراحی، بیماری خود را مدیریت می‌کنند.
- · ۱۵_۱۰ درصد افراد متحمل جراحی می‌شوند؛ علی الخصوص جراحی لامینکتومی
چه زمان درمان جراحی برای فرد ضروری است؟
تنگی کانال نخاعی عموماً پیشرفت نمی‌کند. درد معمولا زیاد و کم میشود و در بسیاری از افراد، دوره هایی از درد و ناتوانی گزارش میشود.
معمولاً مورد اورژانسی در این بیماری وجود ندارد و اینگونه نیست که فرد با گذشت زمان، فرصت را از دست داده باشد.
ضرورت جراحی برای فرد مبتلا به این بیماری در شرایط زیر وجود دارد:
- زمانیکه فرد از شرایط کنونی خود ناراضی بوده و فعالیت های روزانه او مختل شده باشد و انواع درمان‌های غیر جراحی برای وی موثر نبوده‌اند.
- درصورت وقوع ضعف پیشرونده در پاها، برای جلوگیری از آسیب های وارده به اعصاب، جراحی باید زودتر صورت بگیرد.
عمل جراحی تنگی کانال نخاعی
روش ها و تکنیک‌های مختلفی برای جراحی بیماران تنگی کانال نخاعی وجود دارند اما یکسری نکات مشترک مهم وجود دارد که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم:
تشخیص صحیح، مهم ترین نکته در حصول بهترین نتیجه است. عکسبرداری برای تشخیص ناحیه ایجاد تنگی، ضروری است.
امروزه تکنیک‌های جدیدی استفاده می‌شوند کمترین آسیب را به بافت نرم
اطراف ستون فقرات وارد کنند.
جراحی برای افراد دارای بیماری‌هایی مانند دیابت، پوکی استخوان و بیماری‌های قلبی،
ریسک محسوب میشود و بستگی به تصمیم جراح دارد.
عموماً افراد پس از انجام جراحی و گذراندن دوره بهبود، فعالیت‌های خود را افزایش می‌دهند و در بسیاری از افراد میزان تحمل برای راه رفتن افزایش می‌یابد.
استانداردترین روش جراحی بیماران تنگی کانال نخاعی، روش لامینکتومی است. در این روش لامینا (قسمت پشتی مهره‌ها که کانال نخاعی را پوشش می‌دهد) را با هدف افزایش فضا برمی‌دارند.
با افزایش فضا، فشار از روی نخاع و اعصاب آن ناحیه برداشته میشود.
این روش در درمان تنگی کانال نخاعی گردنی و کمری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
گاهاً به علت استفاده از شل کننده‌های عضلانی، بی ثباتی بین مهره‌ها مشاهده میشود.
در موارد وجود بی‌ثباتی، علاوه بر عمل لامینکتومی، ممکن است عمل چسباندن مهره‌ها در ناحیه بی‌ثبات، برای افزایش ثبات و کاهش حرکت انجام شود.
لامینکتومی عموماً یک پروسه ایمن است اما مانند هر جراحی دیگری ممکن
است مشکلاتی به وجود بیاورد.
در ادامه به ذکر این مشکلات پرداخته‌ایم:
- خونریزی
- عفونت
- ایجاد لخته خونی
- آسیب عصبی
- نشت مایع نخاعی
عوارض جراحی تنگی کانال نخاعی
جراحی تنگی کانال نخاعی یک عمل بسیار حساس و در عین حال مهم است که
می‌تواند عوارضی داشته باشد.
درواقع این جراحی نیز عوارضی دارد که افراد را پس از مدتی دچار خود می‌کند.
در ادامه به ذکر عوارض جراحی تنگی کانال نخاعی پرداخته‌ایم.
ایجاد ترومبوز
یک مشکل رایج در بسیاری از انواع اعمال جراحی ایجاد ترومبوز یا لخته‌های وریدی است که جریان طبیعی خون را مسدود می‌کنند.
حرکت لخته به سمت بافت ریه بسیار خطرناک است. به همین دلیل جلوگیری
از ایجاد لخته یکی از مهمترین ارکان هر نوع عمل جراحی است.
استفاده از دارو درمانی و راه اندازی زود هنگام به جلوگیری از ایجاد ترومبوز کمک
می‌کند.
خون در حال حرکت احتمال بسیار کمتری برای لخته شدن دارد؛ به این
منظور بیمار باید در همان حالت استراحت و روی تخت حرکات متناوب مچ پا به بالا و
پایین را برای انقباضات عضلانی و به راه انداختن جریان خون، انجام دهد.
برای بهبود جریان خون در این شرایط، از داروهای رقیق کننده خون نظیر هپارین نیز
استفاده میشود.
ایجاد مشکلات ریوی
دلایل زیادی وجود دارند که در عملکرد طبیعی ریه‌ها اختلال ایجاد کنند.
استفاده از داروهای بیهوشی عمومی یکی از مواردی هستند که عملکرد طبیعی ریه‌ها را در کوتاه مدت مختل می‌کنند.
به همین دلیل برای جراحی تنگی کانال نخاعی تا حد امکان از بی‌حسی‌های نخاعی استفاده میشود. همچنین خوابیدن روی تخت هم یکی از مواردی است که مانع تنفس طبیعی و نرمال میشود.
پرستار، باید شما را تشویق به تنفس های عمیق و گاهاً سرفه کند. بلند شدن از تخت به محض امکان به بازگشت طبیعی عملکرد ریه‌ها کمک می‌کند.
عفونت
در انجام هرگونه عمل جراحی احتمال عفونت وجود دارد؛ این در حالی است که احتمال وقوع عفونت در عمل جراحی تنگی کانال نخاعی کمتر از یک درصد است.
برای کاهش درصد عفونت ممکن است قبل از عمل جراحی آنتی بیوتیک‌ها توسط پزشک تجویز شوند.
آسیب طناب نخاعی
هرگاه جراحی در ناحیه ستون فقرات انجام شود، احتمال آسیب طناب نخاعی
وجود دارد.
طناب نخاعی مانند ستونی از اعصاب است که مغز شما را به قسمت های مختلف بدن مرتبط
می‌کند و باعث عمل کنترل حرکات میشود.
در صورتی که قسمتی از طناب نخاعی آسیب ببیند، فلج در ناحیه ای که توسط آن قسمت
کنترل می‌شده، اتفاق می‌افتد.
درد پایدار
در بعضی از موارد جراحی تنگی کانال نخاعی ناموفق است. یکی از مشکلات رایج این است که تمامی درد فرد از بین نمی‌رود و در برخی موارد ممکن است درد فرد افزایش پیدا کند.
مراقبت های بعد از عمل تنگی کانال نخاعی
شما ممکن است همان روز، پس از جراحی به خانه بازگردید ولی برخی افراد
یک دوره کوتاه مدت را در بیمارستان می‌گذرانند.
ممکن است پزشک، پس از جراحی یک دوره فیزیوتراپی برای افزایش قدرت و انعطاف عضلات،
تجویز کند. بسته به میزان نشستن، ایستادن، بلندکردن اجسام و فعالیت‌هایی که به شغل
شما مربوط است، بازگشت به کار تا چند هفته پس از جراحی، طول می‌کشد.
نکات مهمی که باید پس از جراحی تنگی کانال نخاعی رعایت شوند عبارتند از:
- درد زیاد که
گاهاً نیاز به کاهنده‌های قوی درد دارد و تا زمان مصرف این داروها باید از رانندگی
پرهیز شود.
بیشتر افراد در حدود یک تا دو هفته می‌توانند رانندگی کنند اما باید با جراح خود مشورت کنند. - فرد باید فعالیت‌هایی را که شامل خم شدن، قوز کردن و بلندکردن اجسام است را محدود کند.
- فرد باید محل جراحی را تمیز نگه دارد. از پزشک خود بخواهید راهنمایی‌ها و اطلاعات لازم را در مورد نحوه استحمام و تمیز نگه داشتن زخم به شما ارائه کند.
- فرد باید از مسافرت‌های طولانی با هواپیما یا ماشین پرهیز کند، چون ریسک ایجاد لخته خونی در پاهای فرد بالا می‌رود. در صورت لزوم حین سفر، هر ساعت بلند شوید و راه بروید.
چطوری می تونیم بهبود ببخشیمش ؟
خیلی ممنونیم که نظر دادید!
از نظر شما برای بهبود این مطلب استفاده خواهیم کرد