سردرد: انواع، علائم، درمان و علت سردرد + قرص سردرد

سردرد یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در بین افراد است. سردردها اغلب خفیف هستند اما می‌توانند شدید شده یا حتی به صورت ناگهانی رخ دهند. تخمین زده می‌شود سالیانه از هر 10 نفر، 7 نفر مردم به انواع سردرد دچار می‌شوند. علت سردرد بسته به نوع آن می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد.
ممکن است برخی از علائم و نشانه‌هایی همراه با سردرد متوجه شما شود. همچنین امکان دارد به دلیل عفونت، بیماری زمینه‌ای یا حتی ویروس کرونا به این مشکل دچار شوید. در این مقاله از دکتر نیم با ما همراه باشید تا انواع، نحوه تشخیص و علائم، درمان سردرد و علت سردرد را به طور کامل بررسی کنیم.

انواع سردرد چیست؟

درد در سر می‌تواند قسمت‌های مختلف از چپ به راست، وسط سر، پشت سر و حتی ناحیه گردن را تحت تاثیر قرار دهد. در حال حاضر بیش از 150 نوع سردرد شناخته شده است اما به طور کلی شایع‌ترین سردرد‌ها شامل دو نوع: ۱- سردردهای اولیه ۲- سردردهای ثانویه هستند. اینجا جدول انواع سردرد را مشاهده می‌کنید:

مهمترین علائم	محل درد	انواع سردرد
ضربان‌دار نیست، زودگذر است و با فعالیت تشدید نمی‌شود.	سردرد در پیشانی یا درد نوار مانند به دور سر	سردرد تنشی
درد ضربان‌دار، حساسیت به نور و صدا و بو‌های مختلف	سردرد سمت چپ، سردرد سمت راست یا هر دو طرف	سردرد میگرنی
درد بسیار شدید، ریزش اشک یا قرمزی و ورم چشم، انتقال درد به گردن و فک	درد چشم چشم یا اطراف آن	سردرد خوشه‌ای
برگشت سردرد با بی اثر شدن دارو‌های مسکن	سردرد معمولی اما قابل بازگشت طی زمان‌های مختلف	سردرد بازگشتی
تشدید سردرد با تکان دادن سر، آبریزش یا کیپ شدن بینی	احساس سردرد در پیشانی، آرواره و گونه‌ها	سردرد سینوسی
باعث بیدار شدن از خواب می‌شوند.	سردرد شدید به طور غیر معمول	سردرد تومور مغزی
بسته به علت سردرد ثانویه	بسته به علت سردرد ثانویه	سردرد ثانویه

سردرد تنشی

شایع‌ترین نوع سردرد که به «سردرد عصبی» نیز معروف است. بنا بر آمار جهانی حدود 78% مردم دنیا حداقل یک بار به سردرد تنشی یا Tension Headache مبتلا شده‌اند.

طبق تحقیقات انجام شده سردردهای تنشی معمولاً در افراد بالای 20 سال رخ می‌دهند.

نوع درد: این نوع سردرد را بسیاری از افراد به یک نوار درد که به دور سر که در پیشانی، شقیقه، گیجگاه و پشت سر پیچیده تشبیه می‌کنند.

سردردهای تنشی ناشی از انقباض عضلات گردن و عواملی مانند استرس، تنش و اضطراب است. احساس درد در سر که چند دقیقه و در مواردی چند روز طول می‌کشد و از شدت آن خفیف تا متوسط است.

سردردهای تنشی می‌توانند:

• وابسته به رخداد باشند: یعنی به دلیل تنش ایجاد شده و پس از چند ساعت یا چند روز از بین بروند.
• مزمن باشند: طی یک دوره 3 ماهه، حداقل 15 روز یا بیشتر در هر ماه رخ دهند.

سردرد میگرنی

سردردهای میگرنی دومین نوع شایع سردردهای اولیه هستند. میگرن «بعد از پوسیدگی دندان و سردرد تنشی» سومین بیماری شایع جهان است؛ با درصد شیوع 14.7% یا 1 نفر از هر 7 نفر. منبع

تحقیقات نشان می‌دهند به دلایل هورمونی، زنان بیش از مردان به سردردهای میگرنی دچار می‌شوند.

نوع درد: برای توصیف سردردهای میگرنی از عباراتی مانند سردرد ضربان دار، زدن نبض در سر، درد کوبنده یا تپنده استفاده می‌شود. سردرد سمت چپ یا راست (یک طرف سر) در میگرن شایع است اما می‌تواند در هر دو طرف سر و حتی پشت سر هم رخ دهد.[1]

سردردهای میگرنی می‌توانند:

• دوره درد آنها بین 4 ساعت تا 3 روز ادامه یابند.
• یک تا چهار بار در ماه اتفاق بیفتند.

سردرد خوشه‌ای

سردرد کلاستر یا هورتون (Cluster Headache) از دو نوع دیگر نادر‌تر و البته شدید‌تر است. معمولاً افراد بالای 20 سال را درگیر می‌کند. سردردهای خوشه‌ای شایع‌ترین نوع سردرد فصلی هستند که به دلیل تغییر در چرخه خواب و ساعت درونی بدن رخ می‌دهد.

آمارها نشان می‌دهد از هر 1000 نفر، 1 نفر به سردردهای خوشه‌ای دچار می‌شوند.

به دلیل فصلی بودن سردردهای خوشه‌ای معمولاً بیماران آنرا با سردرد آلرژیک (ناشی از مشکلات سینوسی) یا سردرد ناشی از استرس شغلی اشتباه می‌گیرند.

نوع درد: در این نوع سردرد یکی از عصب‌های صورت (عصب تری ژمینال یا عصب سه قلو) درگیر شده و دردی شدید و عمیق در پشت چشم یا اطراف آن ایجاد می‌کنند. درد می‌تواند بسیار شدید‌تر از میگرن باشد؛ به صورت ضربان دار یا ثابت.

این نوع سردردها:

• خوشه‌ای هستند: یعنی به صورت گروهی رخ می‌دهند.
• دوره‌ای هستند: دوره خوشه می‌تواند یک ماه یا حتی بیشتر به طول بیانجامد.
• معمولاً بین 15 دقیقه تا 3 ساعت طول می‌کشند.
• یک تا هشت بار در روز اتفاق می‌افتند.
• هر روز تقریباً در یک زمان مشخص اتفاق می‌افتند.

سردرد بازگشتی

این نوع سردردها بر اثر استفاده طولانی مدت از یک دارو یا سوء مصرف داروی مسکن رخ می‌دهند. اگر به مدت طولانی یا بیش از حد برخی از داروها و مسکن‌ها را مصرف کنید ممکن است دچار سردردهای برگشتی یا Rebound Headaches شوید. برخی از این داروها:

• آسپرین
• داروهای تسکین دهنده سینوس
• ایبوپروفن و ناپروکسن
• آرامبخش‌هایی برای خواب
• داروهای میگرن مانند ناراتریپتان و سوماتریپتان
• کدئین
• داروهای سردرد ترکیبی حاوی کافئین

سردرد ثانویه

این نوع سردردها ناشی از یک بیماری زمینه‌ای یا مشکلی در بدن هستند. سردرد مداوم و منظم که اغلب شدید است از مشخصه‌های نوع ثانویه است که با دارو هم بهبود نمی‌یابد. این نوع سردرد خطرناک است و باید جدی گرفته شود.

برخی از مهمترین انواع سردردهای ثانویه:

• سردرد سینوسی: این نوع سردردها به دلیل عفونت سینوسی (سینوزیت) سرماخوردگی و… رخ می‌دهند؛ همچنین سردرد آلرژیک که زیر مجموعه‌ای از سردردهای سینوسی است به دلیل آلرژی و حساسیت رخ می‌دهد.
  سینوزیت باعث سردردهای مکرر در ناحیه پیشانی و چشم، گونه‌ها، آرواره و پشت بینی می‌شود.
• سردرد تومور مغزی: هر سردردی ناشی از تومور مغزی نیست اما 50% مبتلایان به تومور مغزی سردرد دارند. این نوع سردردها مداوم و شدید هستند. همچنین سردرد هنگام بلند شدن از زمین یا تغییر وضعیت سر می‌تواند به این موضوع مربوط باشد.
• سردرد به علت فشار خون بالا: هنگامی که فشار خون به شدت بالا می‌رود، فشار روی مغز افزایش یافته و سردرد فشار خون بالا رخ می‌دهد.
• سردرد ناشی از عفونت دندان: مشکلات دهان، دندان و فک می‌توانند موجب بروز «سردرد دندانی» شوند. عامل ایجاد این دردها عصب سه قلو یا تری ژمینال است.
• سردرد هورمونی: مخصوصاً زنان به دلیل تغییرات هورمونی و مصرف قرص‌های قاعدگی به این نوع سردردها دچار می‌شوند. اغلب سردردها در دوران بارداری نیز به دلایل هورمونی رخ می‌دهند.
• سردرد ناشی از بیماری‌های چشمی: سردرد چشمی که در ناحیه چشم و ابروها رخ می‌دهد.

سایر انواع سردرد

سردرد یکطرفه مداوم (همی کرانیا) یکی از انواع نادر سردردهای روزانه است. این نوع سردردها در یک طرف سر یا صورت (چپ یا راست) اتفاق می‌افتند و به عنوان یک اختلال مزمن و سردرد اولیه شناخته می‌شوند.

سردرد هنگام ورزش یا فعالیت که به «سردرد ورزشی» نیز معروف است. به گفته متخصصان سردرد در حین ورزش یا بعد از آن می‌تواند به دلیل افت فشار خون باشد.

نحوه شناسایی انواع سردرد

علائم هر کدام از انواع سردرد متفاوت‌اند. بنابراین برای تشخیص آنها باید علائم و نشانه‌هایشان را بدانید.

یک کاغذ و قلم بردارید و علائمی که از بین موارد ذکر شده دارید را یادداشت کنید:

علائم سردرد تنشی چیست؟

• درد به شکل نوار محکم به دور سر که دو طرف آن را در بر می‌گیرد.
• می‌تواند در پشت سر نیز احساس شود.
• درد ضربان‌دار نیست.
• شدت آن بین ضعیف تا متوسط است.
• حساسیت به نور و صدا ایجاد نمی‌کند.
• با فعالیت شدید‌تر نمی‌شود.
• چند دقیقه تا چند روز طول می‌کشد.

علائم سردرد میگرنی چیست؟

• درد ضربان‌دار و عمیقی که معمولاً در یک طرف سر رخ می‌دهد.
• درد می‌تواند به دو طرف سر یا پشت سر منتقل شود.
• شدت آن متوسط تا شدید است؛ به طوری که می‌تواند باعث اختلال در زندگی معمول شود.
• حساسیت به نور، صدا و بوهای مختلف ایجاد می‌کند.
• با حالت تهوع و استفراغ، خستگی و زودرنجی همراه است.
• دوره درد بین 4 ساعت تا 3 روز است.

علائم سردرد خوشه ای چیست؟

• دردی شدید در پشت یا اطراف چشم‌ها ایجاد می‌شود.
• درد معمولاً یک طرف سر را درگیر می‌کند اما می‌تواند به سایر قسمت‌ها مثل گردن یا صورت منتقل شود.
• معمولاً هر روز در یک زمان خاص اتفاق می‌افتد.
• ریزش اشک، قرمزی چشم در قسمت درد، افتادگی پلک و ورم اطراف چشم در سمت درد
• گرفتگی و آبریزش بینی در سمت دردناک
• بی قراری شدید
• دوره خوشه ای بین 6 تا 12 هفته است.
• هر روز می‌تواند یک تا هشت بار اتفاق بیفتد که هر بار بین 15 دقیقه تا 3 ساعت طول بکشد.

علائم سردرد سینوسی چیست؟

• سردرد در پیشانی، گونه، چشم‌ها، آرواره یا پُل بینی رخ می‌دهد.
• درد معمولاً با تکان دادن سر بیشتر می‌شود.
• ممکن است در منطقه ملتهب ورم یا قرمزی رخ دهد.
• همراه با آبریزش بینی، احساس کیپ شدن گوش و تب است.
• بین چهار تا هشت هفته (بستگی به درمان عفونت سینوسی دارد) طول می‌کشد.

علائم سردرد تومور مغزی چیست؟

• به طور غیر معمولی شدید هستند؛ مخصوصاً در افرادی که سابقه سردرد شدید و مزمن ندارند.
• سردردهایی هستند که افراد را از خواب بیدار می‌کنند.
• سردرد یهویی و ناگهانی است و شدت آن به تدریج افزایش می‌یابد.
• با گذشت زمان بدتر می‌شوند.
• سردرد هنگام سرفه یا تکان دادن سر تشدید می شود.
• صبح‌ها شدید‌تر می‌شوند.
• همراه با آن استفراغ رخ می‌دهد.

درمان سردرد با 17 روش خانگی

همانطور که دیدید، شیوع سردرد بسیار بالاست و در عین حال ممکن است خطرات جدی برای فرد ایجاد کند. در این بخش از مقاله، 17 روش درمان سردرد به صورت خانگی طبیعی آورده شده است.

ورزش گردن

در این ویدیوی 5 دقیقه‌ای دکتر Jo چند روش برای درمان سردرد با ورزش گردن در خانه را آموزش می‌دهد. این تمرینات را می‌توانید در خانه و بدون نیاز به وسایل خاصی انجام دهید:

دقت کنید که اگر مشکلی در گردن، ستون فقرات و اندام‌های مرتبط به این تمرینات دارید، قبل از انجام با پزشک خود مشورت کنید.

خواب کافی

کم خوابی یا بی خوابی می‌تواند عوارض و علائم شدیدی ایجاد کند؛ یکی از این علائم سردرد است. در مطالعه‌ای مشخص شد شدت سردرد در افرادی که روزانه کمتر از 6 ساعت می‌خوابند، بیشتر از کسانی است که خواب کافی و مناسب دارند.[2] البته ثابت شده است که خواب بیش از حد نیز برای سلامتی مضر است و می‌تواند از علل سردرد باشد.[3] برای درمان سریع سردرد یا پیشگیری از سردرد بهتر است 7 تا 9 ساعت خواب مفید در روز داشته باشید.

نقطه فشار

فشار درمانی بر روی نقطه فشار (Acupressure Point) یکی از روش‌های موثر و ساده برای درمان فوری سردرد است. شما می‌توانید با ماساژ دادن نقاط خاصی از بدن، سردرد را تسکین دهید. یکی از محبوب‌ترین فشار درمانی‌ها برای رفع سردرد:

• همانند تصویر انتهای V فرضی را پیدا کنید.
• این نقطه که ماهیچه‌ای بین دو انگشت است را با حرکت دورانی و فشار متوسط ماساژ دهید.
• این کار را برای چند دقیقه انجام دهید.

مصرف منابع منیزیم

منیزیم یک ماده معدنی ضروری برای بدن است. تحقیقات نشان می‌دهند که کمبود منیزیم در افرادی که به طور مکرر دچار سردردهای میگرنی می‌شوند بیشتر از افرادی است که این مشکل را ندارند.[4] البته عوارض مکمل‌های منیزیم مانند مشکلات گوارشی و اسهال می‌تواند برخی از افراد را درگیر کند. منابع غذایی سرشار از منیزیم برای تسکین سردرد:

• غلات کامل
• آووکادو
• آجیل
• حبوبات
• دانه‌ها
• سبزیجات برگ‌دار
• موز
• برخی از ماهی‌های چرب

زنجبیل

ریشه زنجبیل حاوی بسیاری از ترکیبات مهم از جمله انواع آنتی اکسیدان و مواد ضد التهاب است.
همچنین زنجبیل به کاهش و رفع علائم ناشی از سردرد شدید مانند تهوع و استفراغ کمک می‌کند.

مطالعه انجام شده بر روی 100 نفر مبتلا به میگرن مزمن مشخص کرد که 250 میلی گرم پودر زنجبیل می‌تواند به خوبی نقش یک داروی ضد میگرن (سوماتریپتان) را بازی کند.

• برای درمان سردرد، می‌توانید ریشه زنجبیل را همراه چای میل کنید یا پودر آنرا به شکل یک کپسول درست کرده و مصرف کنید.

روغن نعناع

روغن نعناع تاثیر زیادی در درمان سردرد تنشی و سایر انواع سردرد دارد.[5] روغن نعناع به باز شدن رگهای خونی مسدود که باعث سردرد می‌شوند کمک می‌کند همچنین باعث تنظیم جریان خون می‌شود. درواقع منتول موجود در نعنا بسیاری از سردردها را کاهش می‌دهد. برای درمان سردرد با روغن نعناع:

• 3 قطره روغن نعناع را با مقداری آب مخلوط‌ کنید سپس به پشت گردن خود بمالید و ماساژ دهید.
• همچنین برای درمان سردرد می‌توانید برگ‌های خردشده نعناع را روی پیشانی خود قرار دهید.

میخک

از میخک می‌توان برای درمان سردرد تنشی به‌عنوان یک خنک‌کننده و ضد درد استفاده کرد. این گیاه شگفت انگیز تاثیر فوق العاده‌ای در کاهش درد‌های ناحیه سر داشته و به افزایش آرامش نیز کمک زیادی می‌کند.

• برای رفع سردرد می‌توانید چند حبه میخک را له کرده و سپس بوی آن را استنشاق کنید.
• می‌توانید روغن میخک را به پیشانی خود بمالید و ماساژ دهید.

اسطوخودوس

اسطوخودوس حاوی 150 عامل فعال و خاصیت‌های ضد التهابی است و یکی از بهترین مواد برای درمان سردرد است. اسطوخدوس علاوه بر تسکین سردرد، علل ایجاد سردرد مانند بی‌خوابی یا بدخوابی، افسردگی و استرس را از بین می‌برد.

• برای رفع سردرد چند قطره روغن اسطوخودوس را در به دو فنجان آب اضافه کنید سپس بخار آن را استنشاق کنید.
• 1 فنجان عسل، 12 فنجان آب و 2 الی 10 قطره اسانس اسطوخدوس را داخل مخلوط کن بریزید.
• با این کار معجون درمان سردرد آماده می‌شود. افزودن چند شاخه گل یاس و پوست لیمو نیز توصیه می‌شود.

سیب

سرکه سیب حاوی مقادیر کافی آهن، پتاسیم و کلیسم است و می‌تواند سطح اسیدی و قلیایی بدن را متعادل می‌کند.

• برای رفع سردرد می‌توانید 2 قاشق چای‌خوری سرکه سیب را به یک لیوان آب اضافه کنید و سپس میل نمایید.
• استنشاق بخور سرکه سیب به پاکسازی سینوس‌ها و رفع عفونت آنها کمک کرده و باعث درمان سردرد سینوسی می‌شود.

دارچین

طبق تحقیقات انجام شده، داریچن اثر فوق العاده‌ای در کاهش انواع دردها به‌ویژه سردرد دارد؛ به طوری که بسیاری از افراد اثر ضد درد دارچین را برابر با داروهای بروفن می‌دانند!

• پودر دارچین را با آب مخلوط‌ کنید تا خمیر به دست آید؛ سپس آن را روی پیشانی خود بمالید.
• می‌توانید خمیر درمان سردرد را پس از 30 دقیقه با آب ملایم شستشو دهید.
• چای دارچین برای سردردهای ناشی از خستگی یا استرس به شدت توصیه می‌شود. برای درست کردن چای دارچین، به چای دم کرده یک قاشق چای خوری پودر دارچین اضافه کرده و چند دقیقه‌ای صبر کنید تا دم بکشد.
• رفع سردرد با مخلوط شیر گرم و دارچین روشی عالی و آسان است. یک قاشق چای خوری پودر دارچین را با یک لیوان شیر گرم مخلوط کرده و بنوشید و منتظر رفع سردرد خود باشید.

رز ماری

رزماری از جمله گیاهانی است که نیاکان ما در طب سنتی از آن به عنوان دارویی طبیعی جهت درمان سردرد استفاده می‌کردند. روغن رزماری دارای خواص تسکین‌دهنده و ضدالتهابی است و به رفع سردرد کمک شایانی می‌کند.

• یک قاشق چای‌خوری روغن رز ماری را روی پیشانی خود بمالید سپس ماساژ دهید.
• می‌توانید برگ خردشده رز ماری را در چای خود مخلوط‌ کرده و به مدت 10 دقیقه اجازه دهید دم بکشد.
• پس از دم کشیدن آنرا میل کنید و چند بار در روز این کار را تکرار کنید.

کمپرس سرد

یخ به کاهش التهاب کمک می‌کند و به‌عنوان یک بی‌حس کننده، درد‌های شما را از بین می‌برد. در مطالعه‌ای که روی 28 زن انجام شد، مشخص شد که استفاده از کمپرس سرد به طور قابل توجهی سبب تسکین سردرد میگرنی شده است.[6] برای درمان سردرد با یخ و کمپرس سرد مراحل زیر را انجام دهید:

• چندتکه یخ را بر روی پشت گردن خود قرار داده این کار باعث آرامش شما خواهد شد.
• همچنین برای درمان خانگی سردرد می‌توانید یک دوش آب سرد بگیرید.
• قراردادن یک کیسه حاوی چند تکه یخ روی پیشانی به مدت 10 دقیقه می‌تواند سبب رفع سردرد شود.

ریحان

از آن به‌عنوان شل کننده عضلانی و همچنین درمان برای سردردهای خفیف ناشی از قسمت‌های ماهیچه‌ای بدن استفاده می‌کنند. ریحان علاوه بر تسکین دردها، اثرات آرامش بخش و ضد التهابی دارد و برای درمان بسیاری از بیماری‌ها موثر است.

• چند برگ ریحان تازه را در یک فنجان آب جوش قرار داده سپس به  چند صبر کنید تا دم بکشد.
• این نوشیدنی فوق العاده را بنوشید و خاصیت درمانی آنرا تجربه کنید.
• راه دیگر رفع سردرد، جویدن چند برگ ریحان و ماساژ پیشانی خود با روغن ریحان است.

پودر خردل

فشارخون در رگهای پای ما از تمام قسمت‌ها بالاتر است. برای کاهش فشار و درمان سردرد، مراحل زیر را انجام دهید:

• یک ظرف آب داغ را با پودر خردل مخلوط کنید.
• سپس پاهای خود را در آن به مدت نیم ساعت داخل آن قرار داده و با حوله خشک‌کنید.

فلفل

فلفل دارای کپسایسین است که مصرف آن باعث مهار درد در بدن ما می‌شود و درد را به مقدار قابل‌توجهی کاهش می‌دهد. از فلفل می‌توان برای درمان سردرد استفاده کرد و نتیجه بسیار خوبی گرفت.

• برای درمان خانگی سردرد، یک‌چهارم قاشق چای‌خوری پودر فلفل را با یک لیوان آب مخلوط‌کنید.
• پنبه‌ای را درون محلول گذاشته و آن را تا جایی که گرما را حس کنید، داخل بینی خود قرار دهید.
• این روش ممکن است کمی برای شما ناخوشایند باشد اما باعث از بین رفتن درد شما خواهد شد.

نوشیدن آب

از مهمترین دلایل سردرد، کم آبی است. تحقیقات نشان می‌دهند کم آبی از علل سردرد تنشی و مزمن است.[7] اگر بدن شما دچار کم آبی بوده و سردرد بگیرید، نوشیدن آب می‌تواند در عرض 30 دقیقه تا 3 ساعت سردرد شما را درمان کند.[8] از دیگر علائم کم آبی:

• کاهش قدرت تمرکز
• افزایش تحریک پذیری
• مشکلات گوارشی
• سرگیجه
• سیاهی رفتن چشم‌ها

نوشیدن آب سبب رقیق‌تر شدن خون و افزایش پتانسیل رگ‌ها برای خون رسانی بهتر می‌شود و به طور مستقیم با رفع سردرد در ارتباط است. برای پیشگیری از سردرد لازم است که روزانه 8 لیوان آب بنوشید.

چای یا قهوه

کافئین موجود در چای یا قهوه می‌تواند به تسکین سردرد کمک بسیاری کند. اگر بخواهیم خواص کافئین را ذکر کنیم: بهبود خلق و خو، افزایش هوشیاری و انقباض رگ‌های خونی از مهمترین آنها است که تمامی این موارد تاثیر مثبتی در درمان سردرد خواهند داشت.[9] کافئین همچنین به افزایش اثربخشی قرص سردرد مانند استامینوفن یا ایبوپروفن کمک می‌کند.[10]

البته باید به این موضوع توجه کرد که دریافت مقدار زیادی کافئین می‌تواند مشکل را بدتر کند و ترک یکباره آن باعث سردرد شدیدتر خواهد شد. نکته بعدی اینکه اگر مصرف کافئین از سوی پزشک برای شما محدود شده است، این کار را انجام ندهید.

درمان انواع سردرد

سردرد انواع مختلفی دارد که هر کدام از آنها علائم و علت‌های متفاوتی دارند و طبیعتاً روش‌های درمانی هرکدام از انواع سردرد متفاوت خواهد بود. البته در بعضی از روش‌های درمانی ممکن است مشترک باشند که در ادامه تمام این موارد را ذکر می‌کنیم.

بیش از 150 نوع سردرد در جهان پزشکی وجود دارد.

انجمن بین المللی سردرد (IHS)

بنابر آمار فوق، بیان هرکدام از این انواع کاری بسیار دشوار خواهد بود. ما در این قسمت از مقاله می‌خواهیم شایع‌ترین انواع سردرد، علت و علائم هر کدام و راه‌های درمان آنها را ذکر کنیم.

درمان سردرد تنشی چیست؟

سردرد تنشی شایع‌ترین نوع سردرد است که اغلب افراد آنرا تجربه می‌کنند و به دنبال درمان سردرد تنشی هستند. این نوع سردردها معمولا در دو طرف سر احساس می‌شوند و از آنها با عنوان «سردرد‌های روزانه» یاد می‌شود. البته سردرد در پشت سر نیز می‌تواند از نوع تنشی باشد.

سردرد‌های تنشی زودگذر هستند و 30 دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشند؛ بنابراین درمان سردرد تنشی کار آسانی است. این نوع سردرد‌ها اغلب خفیف هستند و به ندرت مانع فعالیت افراد می‌شوند.

برخی از گزینه‌ها برای درمان سردرد پشت سر یا سردرد تنشی عبارتند از:

• مسکن‌ها (مثل آسپیرین و ایبوپروفن)
• شل کننده‌های عضلانی
• فیزیوتراپی
• تمرینات خانگی گردن و سر (در ویدیوی ابتدای مقاله توضیح داده شده است)

علت سردرد تنشی چیست؟

علت سردرد تنشی به طور کلی نامشخص است اما استرس، اضطراب و افسردگی در ایجاد آن نقش مهمی دارند. سایر عللی که ممکن است سبب بروز سردرد‌های تنشی شوند عبارتند از:

• کم آبی بدن (مخصوصاً در تابستان)
• صدای بلند اطراف
• کم تحرکی و ورزش نکردن
• بد خوابی یا بیخوابی
• گرسنگی و نخوردن غذا
• خستگی چشم

درمان سردرد میگرنی چیست؟

فرد مبتلا به میگرن به طور واضح درد شدیدی در یک طرف سر خود احساس می‌کند. سردرد میگرنی می‌تواند از یک ساعت تا چندین روز به طول بیانجامد.
سردردهای میگرنی ممکن است برای هر کسی رخ دهند اما در خانم‌ها 3 برابر بیشتر از مردان دیده می‌شود.

به این نکته مهم توجه کنید که در صورت عدم توجه به اختلالات ذکر شده، ممکن است فرد دچار سکته مغزی یا منژیت شود. برخی از راه‌های درمان سردرد میگرنی:

• استراحت در اتاقی تاریک و ساکت
• کمپرس گرم یا سرد
• داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای
• ماساژ
• تحریک مغناطیسی Transcranial

علت سردردهای میگرنی چیست؟

• استرس و اضطراب
• تغییرات هورمونی
• اختلالات خواب
• کم آبی
• گرسنگی بیش از حد
• روشنایی زیاد محیط
• صدای بلند
• استشمام برخی بو‌های تند

همچنین برخی از مواد خوراکی و دارویی می‌توانند سبب بروز درد‌های میگرنی شوند. یک دفترچه یادداشت تهیه کرده و لیستی از اینگونه مواد را در آن وارد کنید. از مواد خوراکی و دارویی که باعث درد‌های میگرنی می‌شوند، می‌توان آسپارتام، کافئین، شکلات، الکل، پنیر، گوشت فرآوری شده یا مواد ترش شده را نام برد.

علائم سردرد میگرنی چیست؟

حدود یک سوم افراد، قبل از اولین تجربه سردرد‌های میگرنی، دچار اختلالات بینایی و جسمی زودگذر می‌شوند. مهمترین این اختلالات عبارتند از:

• مشاهده خطوط به صورت زیگزاگ یا سیاهی رفتن چشم‌ها
• بی حسی و کسالت بیش از حد
• ضعف عضلانی
• اختلال در صحبت کردن
• تاری دید
• حساسیت به صداها، نور یا بو‌های تند
• سرگیجه یا تاری دید
• رنگ پریدگی
• مور مور شدن بدن
• تپش سر و جمجمه

درمان سردرد خوشه‌ای چیست؟

سردرد خوشه‌ای نوع شدیدی از سردردهاست که شیوع کمتری دارد ولی شیوع آن در آقایان 6 برابر بانوان است. این نوع سردرد به شکل خوشه‌ای و سوزن سوزن شدن در پشت چشم‌ها حس می‌شود و تقریباً غیرقابل تحمل است. سردرد‌های خوشه‌ای ناگهانی رخ می‌دهند ولی کوتاه مدت هستند و 15 دقیقه تا 3 ساعت دوام دارند. برخی از راه‌های درمان سردرد خوشه‌ای:

• داروهای تزریقی
• اسپری بینی تجویزی توسط پزشک
• اکسیژن درمانی (دستگاه اکسیژن)

علائم سردرد خوشه‌ای چیست؟

از مهمترین علائم سردرد خوشه‌ای می‌توان این موارد را نام برد:

• ریزش اشک از چشم
• تورم پلک‌ها
• گرفتگی یا آبریزش بینی
• حساسیت به نور یا صدا
• بی حوصلگی و کسلی

درمان سردرد در خواب چیست؟

سردرد در خواب یا Hypnic Headache یک بیماری نادر است که معمولاً بعد از 50 سالگی شروع می‌شود. این نوع درد اغلب در دو طرف سر به صورت خفیف ایجاد شده و  باعث بیدار شدن افراد از خواب می‌شود. این نوع سردرد‌ها اغلب بی ضرر هستند اما اگر برای اولین بار دچار آن می‌شوید، به پزشک مراجعه کنید. برخی از راه‌های درمان سردرد در خواب:

• مسدود کننده‌های کانال کلسیم (افزایش اکسیژن و خون رسانی به قلب)
• لیتیوم
• کافئین

درمان سردرد سینوسی چیست؟

سردرد سینوسی به دلیل عفونت سینوس‌ها (سینوزیت) رخ می‌دهد. سردردهای سینوسی در اطراف چشم‌ها یا پیشانی خفیف رخ می‌دهند. دردهای سینوسی معمولاً خفیف هستند و گاهی اوقات ممکن است به دندان‌ها و فک انتشار یابند. از مهمترین علائم سردرد سینوسی می‌توان به گرفتگی بینی، تب، حالت تهوع، حساسیت به نور و صدا اشاره کرد. در صورتی که دچار سینوزیت شدید شده‌اید، مطلب « درمان سینوزیت حاد » می‌تواند مفید باشد.

سایر انواع سردرد

اگرچه سردرد بیش از صدها نوع مختلف دارد اما مهمترین و شایع‌ترین انواع آنها را در قسمت‌های بالا ذکر کردیم. سردرد ناشی از کافئین، سردرد ناشی از آسیب سر و سردرد‌های ناشی از عوارض داروها انواع دیگری از سردرد هستند.

سایر روش‌های درمان سردرد

قرص سردرد

ممکن است روش‌های درمان خانگی سردرد کافی نباشند. شما می‌توانید داروی درمان سردرد مصرف کنید؛ البته برای جلوگیری از هرگونه مشکل، با مشورت پزشک این کار را انجام دهید. مهمترین داروهای تسکین سردرد عبارتند از:

موارد احتیاط و عوارض	موارد استفاده	نام دارو
ممکن است عوارضی مانند تغییر در فشار خون یا مشکلات ایجاد کند.	تسکین درد (مسکّن)، درمان سردرد	استامینوفن
افراد زیر ۱۹ سال به دلیل احتمال ابتلا به «سندرم ری» یک بیماری عصبی خطرناک از این دارو استفاده نکنند.	تسکین درد (مسکّن)، درمان سردرد	آسپیرین
سرگیجه، ناراحتی دستگاه گوارش، خواب آلودگی و مشکلات بینایی از عوارض مصرف ایبوپروفن است.	درمان سردرد تنشی، درمان میگرن	ایبوپروفن (Advil)
حالت تهوع و استفراغ، مشکلات دستگاه گوارش، کهیر پوستی و آسیب کبدی از عوارض مصرف ناپروکسن است.	پیشگیری از سردرد تنشی، درمان سردرد وابسته به هورمون‌ها، درمان میگرن	ناپروکسن
از عوارض مصرف دیکلوفناک می‌توان به ناراحتی معده، نفخ، سرگیجه و از دست دادن اشتها اشاره کرد.	درمان سردرد تنشی، درمان میگرن	دیکلوفناک
خواب آلودگی و سرگیجه از عوارض مصرف این دارو است.	شل کننده عضلانی برای درمان سردرد تنشی	متاکسالون
تیرگی ادرار، سرگیجه و حالت تهوع از عوارض مصرف این دارو ست.	شل کننده عضلانی برای درمان سردرد تنشی	متوکاربامول

طب سوزنی

یکی از روش‌های سنتی چینی برای درمان سردرد و انواع بیماری‌ها و مشکلات، طب سوزنی است. مطالعات زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد طب سوزنی تاثیر خوبی در درمان انواع سردرد به ویژه درمان سردرد میگرنی دارد. برخی از مطالعات انجام شده در خصوص تاثیر طب سوزنی بر درمان سردرد:

• بررسی 22 مطالعه که مجموعاً روی 4400 نفر انجام شده بود نشان داد که طب سوزنی به اندازه داروی درمان سردرد میگرنی موثر است.[11]
• مطالعه‌ای دیگر نشان داد که طب سوزنی نسبت به توپیرامات (داروی ضد تشنج) که برای درمان میگرن مزمن استفاده می‌شود، موثرتر و بی‌خطر‌تر است.[12]
•  

چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟

• اغلب سردرد‌ها بی‌خطر هستند و معمولاً به دلیل تغییرات سبک زندگی مانند فعالیت سنگین، بیخوابی، استرس و… رخ می‌دهند.
• اگر به تازگی دچار سردرد‌های متداول و تکراری شده‌اید، حتماً باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.
• سردرد‌های شدید معمولاً بی خطر هستند اما در برخی از مواقع ممکن است نشان از وجود بیماری جدی باشد.
• ممکن است سردرد شدید ناشی از وجود تومور در مغز یا پارگی رگ‌های خونی در مغز باشد.
• اگر سردرد همراه با مشکلات گفتاری باشد، احتمالاً بیمار به منژیت یا آنسفالیت یا حتی سکته مغزی مبتلا باشد.