15 علت سوزش کف پا + علت داغ شدن کف پا در شب

سوزش کف پا چیست؟

سوزش کف پا یا داغ شدن کف پا از جمله مشکلات شایعی است که ممکن است برای شما هم اتفاق افتاده باشد. عمده‌ترین علت سوزش کف پا می‌تواند به آسیب عصبی یا نوروپاتی اطلاق شود که به دنبال دیابت ایجاد می‌شود. جالب است بدانید مهمترین علت داغ شدن کف پا دیابت است.

داغ شدن کف پا هنگام خواب ممکن است شدید‌تر شود و در طول روز تسکین یابد؛ به طور کلی علائم سوزش کف پا می‌تواند از خفیف تا شدید باشد. سوزش، گرم شدن و درد در اکثر موارد کف پا را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ با این حال ممکن است در ساق یا مچ پا نیز احساس شود.

در ادامه با ما همراه باشید تا 15 علت سوزش کف پا را به همراه نکات تکمیلی برای تشخیص، پیشگیری و مراجعه به پزشک ارائه دهیم.

15 علت سوزش کف پا

همانطور که گفته شد، در اکثر مواقع علت سوزش کف پا دیابت است که به دلیل ایجاد نوروپاتی عصبی در پاهای شما، این مشکل را به وجود می‌آورد. اعصاب آسیب دیده پا سیگنال‌های درد را به مغز مخابره می‌کنند و شما این درد را به صورت سوزش، درد یا داغ شدن احساس می‌کنید.

اکثر افرادی که دچار داغ شدن کف پا هستند، ضعف و سوزن سوزن شدن پا را نیز تجربه می‌کنند. بسیاری افراد شکایت دارند که پاهای آنها به لمس بیش از حد (هیپراستزی) حساس است و درجات مختلفی از داغی کف پا را می‌توانند داشته باشند. این مورد می‌تواند از خفیف تا شدید باشد.

دیابت و سوء مصرف الکل تقریباً متداول ترین علت داغ شدن کف پا است.

در ابتدا لیستی کلی از علل سوزش کف پا را مشاهده کنید:

• بیماری مزمن کلیوی (اوره زیاد)
• نوروپاتی فیبر کوچک
• کمبود ویتامین  B(ویتامین B12، فولات و گاهی ویتامین B6)
• مصرف الکل
• سطح پایین هورمون تیروئید (کم کاری تیروئید)
• بیماری لایم
• ویروس اچ آی وی (HIV) / ویروس ایدز
• پلی نوروپاتی آمیلوئید
• عوارض جانبی دارو از جمله داروهای شیمی درمانی، داروهای اچ آی وی (HIV)، مصرف بیش از حد ویتامین B6، آميودارون، ایزونیازید، متفورمین و سایر موارد
• اریتروملالژیا
• مسمومیت با فلزات سنگین (سرب، جیوه، آرسنیک)
• واسکولیت (التهاب رگهای خونی)
• سارکوئیدوز
• سندرم یا نشانگان گیلن باره (GBS)
• پلی نوروپاتی مزمن التهابی دفع کننده (CIDP)

1- دیابت

دیابت و سوزش کف پا رابطه مستقیم با هم دارند. به طور کلی مهمترین و اصلی‌ترین علت سوزش کف پا، دیابت است که به دلیل بالارفتن غیرطبیعی قند خون و چربی‌هایی مانند تری گلیسیرید در بدن رخ می‌دهد. با گذشت زمان، دیابت می‌تواند به اعصاب دست و پا آسیب برساند و باعث احساس سوزش در پاها شود. در صورت مشاهده اولین علائم مانند سوزن سوزن شدن پا یا بی حسی در انگشتان پا به پزشک خود بگویید و مرتب بررسی کنید تا مطمئن شوید دیابت را به بهترین روش مدیریت خواهید کرد.

فراموش نکنید دیابت از جمله بیماری‌های مهم و خطرناکی است که می‌تواند زندگی شما را تهدید کند. بنابراین حتماً راجع به این بیماری، علل و علائم آن اطلاعات لازم را کسب کنید و البته نسبت به درمان دیابت نیز اقدام کنید.

2- نوروپاتی محیطی

نوروپاتی محیطی به معنای آسیب دیدن اعصابی است که نخاع را به بازوها، پاها و دست‌ها متصل می‌کند. شایع‌ترین علت نوروپاتی محیطی دیابت است؛ اما بسیاری دیگر از عوامل مانند داروهای درمانی سرطان (شیمی درمانی)، نارسایی کلیه، بیماری‌های خود ایمنی (از جمله آرتریت روماتوئید)، مواد شیمیایی سمی، عفونت و مشکلات تغذیه‌ای می‌تواند علت داغی کف پا و نوروپاتی محیطی باشد.

طبق اعلام موسسه ملی دیابت، گوارش و بیماری‌های کلیوی، ۶۰ تا ۷۰ درصد مبتلایان به دیابت دچار نوعی از نوروپاتی (آسیب عصبی) هستند. ریسک ابتلا به نوروپاتی در شما افزایش می‌یابد اگر:

• چاق هستید.
• فشار خون بالا دارید.
• سیگار می‌کشید.
• نوشیدنی‌های الکلی می‌نوشید.

3- سوء مصرف الکل

زیاده روی در مصرف الکل می‌تواند مشکلات سلامتی زیادی ایجاد کند و علت داغ شدن کف پا باشد. نوشیدن الکل به مدت زیاد ممکن است به اعصاب متصل به پای شما آسیب برساند و نوعی از نوروپاتی به نام «نوروپاتی الکلی» را به وجود بیاورد. علائم نوروپاتی الکلی علاوه بر داغی کف پا شامل موارد زیر است:

• ضعف عضلانی / اسپاسم عضلانی
• از دست دادن عملکرد عضلات
• اختلال در عملکرد ادرار و روده
• اختلال در گفتار
• سرگیجه

سوء مصرف الکل می‌تواند باعث کمبود مواد مغذی مورد نیاز برای سالم ماندن اعصاب شود؛ این موضوع نیز می‌تواند باعث شود که پاهای شما برای ماه‌ها یا سالها دچار خستگی شده یا احساس سوزش کند. اگر نوشیدن الکل را ترک کرده‌اید، علائم شما بهبود پیدا می‌کند و آسیب‌های بعدی متوقف می‌شود. درواقع با ترک الکل، یکی از علل سوزش کف پا را از بین می‌برید.

4- بیماری قارچ پای ورزشکاران

علاوه بر موارد ذکر شده، عفونت و التهاب نیز می‌تواند علت گرم شدن کف پا باشد. شایعترین قارچ پا، بیماری قارچ پای ورزشکاران است؛ این قارچ قالب مانند است و در گرما رشد می‌کند. قارچی که در مناطق مرطوب بین انگشتان پا و کف پا رشد می‌کند و ممکن است لک، خارش و سوزش را به همراه داشته باشد.

برای پیشگیری از سوزش کف پا و قارچ پای ورزشکاران، کفش‌ها و جوراب‌های خود را قبل از استفاده در هوای آزاد بگذارید و اجازه دهید تا کاملاً خشک شوند. همچنین در هنگام استفاده از استخرهای عمومی، فلیپ فلاپ بپوشید. کرم‌ها، اسپری‌ها و پودرهای ضد قارچ می‌توانند به کنترل عفونت کمک کنند و این بیماری را به عنوان علت سوزش کف پا از شما دور کنند.

5- کمبود ویتامین B12

کمبود ویتامین B12 از دیگر دلایل سوزش کف پا است؛ چرا که اعصاب شما برای سالم ماندن به ویتامین B12 احتیاج دارد و ممکن است آنرا به اندازه کافی از غذای روزانه خود دریافت نکنید. به خصوص اگر گیاه خوار باشید، کمبود ویتامین B12 شما را درگیر خواهد کرد. به جز داغی کف پا، از مهمترین علائم کمبود ویتامین B-12 می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کم خونی
• خستگی
• سرگیجه
• تنگی نفس

جراحی بایپس معده (نوعی جراحی برای کاهش وزن) نیز می‌تواند علت داغی کف پا باشد؛ چرا که می‌تواند سبب کاهش جذب ویتامین B12 در بدن شود. علاوه بر ویتامین B-12، کمبود ویتامین B-6 و فولات (ویتامین B-9) نیز در داغ شدن کف پا نقش دارد.

6- سندرم درد منطقه‌ای پیچیده (CRPS)

سندرم CRPS معمولا در دست، پا یا اندام‌های پایینی بدن رخ می‌دهد. این آسیب عصبی اغلب بعد از آسیب یا عمل جراحی به وجود آمده و باعث اختلال در ارسال سیگنال از مغز به ستون فقرات می‌شود. همچنین می‌تواند بر روی سیستم عصبی تاثیر بگذارد. علائم سندرم درد منطقه‌ای پیچیده (CRPS) عبارتند از:

• سوزش کف پا یا دست
• تورم در اندام تحت تاثیر
• تغییر در رنگ پوست یا بافت

7- نارسایی مزمن کلیه

این بیماری که پزشکان به آن نارسایی کلیه می‌گویند نیز می‌تواند علت سوزش کف پا باشد. نارسایی کلیه معمولاً در اثر دیابت یا فشار خون بالا ایجاد می‌شود و کلیه‌های شما را به آرامی از کار می‌اندازد. این موضوع باعث می‌شود مایعات مخربی در بدن شما ایجاد شود که می‌تواند به اعصاب (نوروپاتی اورمی) از جمله اعصاب موجود در پاهای شما آسیب برساند. به جز داغ شدن کف پا، برخی از عوارض نارسایی کلیه در لیست زیر آمده‌اند:

• تنگی نفش غیر قابل توجیه
• کاهش تولید ادرار
• تشنج
• حالت تهوع
• گیجی
• خستگی
• کما (در موارد شدید‌تر)

8- سندرم تونل تارسال

این سندرم (نشانگان) بین استخوان مچ پا و یک گروه از رباط‌ها در نزدیکی بالای پا است. تورم ناشی از این آسیب، ورم مفصل، چرخش استخوان، قوس‌های افتاده یا سایر شرایط ممکن است روی عصب فشار وارد کند. در این شرایط ممکن است احساس تیر کشیدن پا، بی حسی، سوزن سوزن شدن یا سوزش کف پا داشته باشید.

9- نوروپاتی فیبر کوچک

نوروپاتی فیبر کوچک نیز می‌تواند علت سوزش کف پا باشد که غالباً از پاها شروع می‌شود. این وضعیت می‌تواند علت داغ شدن کف پا در شب نیز باشد؛ چرا که علائم آن در شب تشدید می‌یابند. گاهی نوروپاتی فیبر کوچک به دنبال دیابت ایجاد می‌شود؛ البته در بعضی از مواقع علت آن مشخص نیست. ژن‌های خاص احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.

10- کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم)

تیروئید یک غده پروانه ای (سپر) شکل در گردن شما است و ممکن است دچار مشکلاتی شود. یکی از این مشکلات کم کاری تیروئید است؛ به این معنا که تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نمی‌کند و بدن به سرعت انرژی مورد نیاز خود را نمی‌سوزاند. کم کاری تیروئید می‌تواند به اعصاب فشار وارد کرده و به عنوان علت سوزش کف پا شناخته شود. مهمترین علائم کم کاری تیروئید عبارتند از:

• سوزش یا سوزن سوزن شدن کف پا
• خستگی
• یبوست
• حساسیت نسبت به سرما
• فراموشی
• علاقه کمتر به رابطه جنسی
• خشکی پوست
• چاقی و افزایش وزن

11- آمیلوئیدوز

آمیلوئیدوز یک پروتئین غیر طبیعی ساخته شده در مغز استخوان است که در نقاط مختلف بدن ایجاد می‌شود و به عنوان علت سوزش کف پا شناخته می‌شود. شما ممکن است متوجه رشد آن نشوید تا اینکه پیشرفت کند. در صورت ایجاد این پروتئین، ممکن است به راحتی دچار خستگی یا ضعف شوید. همچنین ممکن است لکه‌های بنفش در اطراف چشم‌تان ایجاد شود یا اینکه پوست شما به راحتی کبود شود. علائم معمول این بیماری در تصویر زیر آمده است:

این مشکل می‌تواند سبب تورم مچ پا شده و بر اعصاب فشار وارد کند؛ بنابراین می‌تواند از دلایل سوزش کف پا باشد. هیچ درمانی برای این ناهنجاری وجود ندارد اما می‌شود علائم آن را کاهش داد.

12- عارضه (سندرم نادر) اریتروملالژیا

این عارضه نیز می‌تواند علت سوزش کف پا باشد؛ البته پزشکان دقیقاً نمی‌دانند چه چیزی باعث به وجود آمدن آن می‌شود. این مشکل ممکن است سبب شود رگ‌های خونی تنگ شود؛ همچنین ممکن است پوست شما قرمز، داغ و متورم شود.

حمله ممکن است دقایقی یا چند روز طول بکشد. فرو رفتن در آب یخ باعث تسکین می‌شود اما ممکن است علائم آن را تحریک کند. پزشک شما می‌تواند در مورد قرص‌ها و لوسیون‌های پوستی و دارو‌های مفید با شما صحبت کند.

13- ویروس اچ آی وی (HIV) و بیماری ایدز

یک سوم مبتلایان به ویروس اچ آی وی و بیماری ایدز دچار آسیب عصبی می‌شوند. این ویروس به خودی خود می‌تواند به اعصاب شما آسیب برساند و علت سوزش کف پا شما باشد. بیماری‌هایی که فرد مبتلا تجربه می‌کند به علت ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن است و شامل تبخال، سل و برفک است. در این شرایط ممکن است احساس سفتی، سوزن سوزن شدن و بی حسی در پاها و انگشتان پای خود داشته باشید. پزشک شما می‌تواند علت را پیدا کند و بهترین درمان را برای شما ارائه دهد.

14- تماس با مواد شوینده

تماس با مواد شوینده نیز می‌تواند به عنوان عاملی در ایجاد علائمی مانند سوزش کف پا موثر باشد. مواد شوینده مانند: صابون، پاک کننده، موم و یا هر ماده شیمیایی می‌تواند پوست شما را تحریک کند.

برخی از افراد به دلیل شغل خود دچار اینگونه مشکلات هستند. برای مثال کارگران مراقبت‌های بهداشتی، گل فروشی‌ها، آرایشگاه‌ها، مکانیک‌ها و نظافت‌چی‌ها بیشتر اوقات در معرض این مواد هستند. در تماس با اینگونه مواد، ممکن است طی چند ساعت یک واکنش آلرژیک داشته باشید یا در یک دوره زمانی طولانی‌تر اتفاق بیفتد. برای کاهش خطر، از یک مراقبت کننده پوست هنگام استفاده از این مواد استفاده کنید. در مورد علائم با پزشک مشورت کنید تا درمان را براساس علت داغ شدن کف پا به شما ارئه دهد.

15- بیماری شریان محیطی (PAD)

ابین بیماری نیز می‌تواند به عنوان علت داغ شدن کف پا شناخته شود. بیماری شریان محیطی سبب ضعیف شدن گردش خون می‌شود؛ گردش خون ضعیف در پاها ممکن است به خصوص هنگام راه رفتن باعث درد، سوزن سوزن شدن پا و داغی کف پا شود.

علت داغ شدن کف پا هنگام خواب

همانطور که گفته شد، داغ شدن کف پا هنگام خواب از مشکلات رایجی است که برای اکثر افراد پیش می‌آید. اما علت سوزش کف پا در شب چیست؟

نوروپاتی مهمترین و اصلی‌ترین علت داغ شدن کف پا در شب است. نوروپاتی فیبر کوچک که می‌تواند به دنبال دیابت ایجاد شده و موجب داغی کف پا هنگام خواب شود. بنابراین می‌توان علت داغ شدن کف پا هنگام خواب را در موارد زیر خلاصه کرد:

• نوروپاتی فیبر کوچک
• نوروپاتی محیطی
• دیابت
• اختلالات گردش خون

تشخیص سوزش کف پا

همانطور که گفته شد، عمده‌ترین علت سوزش کف پا دیابت است که به دنبال آن مشکلاتی نظیر نوروپاتی و سپس درد و سوزش در پا ایجاد می‌شود. بنابراین این موارد می‌توانند تشخیص داده شوند و از پیشرفت بیماری جلوگیری شود. اما اگر علت مشخص نباشد، در ابتدا پزشک به معاینات بدنی می‌پردازد؛ این معاینات عبارتند از:

• بررسی مشکلات ساختاری در پاها
• بررسی بیماری‌های پوستی و عفونت قارچی
• رفلکس‌ها
• بررسی شرایط پوست مانند قرمزی یا رنگ پریدگی
• بررسی حس اعصاب

در معدود افرادی که احساس سوزش پای ناگهانی دارند و به سرعت رو به وخامت (بدتر شدن) است و یا دلیل قابل توجیهی ندارند، ممکن است آزمایشات بیشتری انجام شود تا علت آن تشخیص داده شود. این آزمایشات شامل موارد زیر است:

الکترومیوگرافی

الکترومیوگرافی یا نوار عصب و عضله (EMG) که برای تشخیص علت داغ شدن کف پا استفاده می‌شود. این تست، یک آزمایش عملکرد عضلات با استفاده از ضبط فعالیت الکتریکی در داخل عضلات است. برای این آزمایش ممکن است یک پروب بر روی پوست قرار داده شود یا یک سوزن وارد عضله شما شود.

مطالعه هدایت عصب

مطالعه هدایت عصب یکی دیگر از روش‌های رسیدن به پاسخ سوال «چرا پاهایم داغ می‌شوند؟» یا… است. یک مطالعه هدایت عصبی است که توانایی اعصاب در انتقال پیام‌ها را آزمایش می‌کند. در این مطالعه، یک عصب تحریک شده و پاسخ در عضله کنترل شده توسط آن عصب اندازه گیری می‌شود.

تست‌های آزمایشگاهی

تست‌های آزمایشگاهی نیز می‌توانند به شناخت علل سوزش کف پا کمک کنند. بعضی اوقات ممکن است آزمایش خون، ادرار یا مایعات نخاعی برای تشخیص علت داغ شدن کف پا پیشنهاد شود. سطح ویتامین با استفاده از یک آزمایش ساده خون می‌تواند بررسی شود.

بیوپسی عصبی

بیوپسی عصبی (تومورهای عصبی در اندام‌ها) بسیار نادر است اما ممکن است پزشک پیشنهاد کند یک قطعه از بافت عصبی را بریده و آن را تحت میکروسکوپ معاینه کنند تا این بیماری بیماری در صورت وجود تشخیص داده شود.

سوالات متداول

مهمترین علائم سوزش کف پا چیست؟

در ادامه مهمترین علائم داغ شدن کف پا را ذکر کرده‌ایم:

• احساس گرما یا داغ شدن کف پا که معمولاً در شب بیشتر می‌شود.
• بی‌حسی پاها
• احساس سوزن سوزن شدن پا
• احساس سنگینی در پاها
• بی‌قراری پاها
• قرمزی پوست پا

آیا استرس می‌تواند علت داغ شدن کف پا باشد؟

هنگامی که در معرض استرس، ترشح آدرنالین بیشتر یا فعالیت بیش از حد قرار می‌گیرید، بدن ممکن است خون بیشتری را به اندام‌های مختلف بدن جاری کند. در نتیجه احساس سوزن سوزن شدن و سوزش کف پا بیشتر به سراغ شما می‌آید.

چگونه می‌توانم از داغ شدن کف پا پیشگیری کنم؟

• تعویض جوراب و کفش: جوراب کثیف میلیون‌ها قارچ خطرناک دارد که می‌تواند عفونت‌های پوستی در پای شما ایجاد کند. کفش هم دست کمی از جوراب ندارد و باید هر چند وقت یکبار، هر دوی آنها تعویض شوند.
• شستشوی پا با آب سرد: سعی کنید بعد از یک فعالیت فیزیکی سنگین یا حتی پیاده روی زیاد، پاهای خود را با آب سرد بشویید. این عمل هم به جریان خون پاها کمک می‌کند و هم باعث رفع خستگی‌تان می‌شود.
• جلوگیری از آویزان ماندن بیش از حد پاها: جریان گردش خون در پاها بسیار مهم است و اگر در مدت طولانی، آویزان بمانند، سبب ایجاد سوزش کف پا خواهد شد.

چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر علائم زیر را دارد به حتماً به پزشک مراجعه کنید:

• سوزش در پاها به صورت ناگهانی به وجود آمده است؛ به خصوص اگر در معرض نوعی سم قرار گرفته‌اید.
• یک زخم باز رو پای شما ایجاد شده است؛ به خصوص اگر مبتلا به دیابت هستید.
• با وجود چندین هفته مراقبت از خود، همچنان سوزش کف پای شما ادامه دارد.
• اگر داغی کف پای شما شدیدتر و دردناک‌تر می شود.
• احساس سوزش شروع به گسترش در پاهای شما کرده است.
• حس در انگشتان پاهای شما در حال کاهش است.

اگر سوزش کف پاهای شما پایدار باشد یا علت مشخصی نداشته باشد، باید پزشک معاینات خود را انجام دهد تا مشخص شود که چه چیزی باعث ایجاد نوروپاتی محیطی شده است.